[RB@Blog_Title]

مصادیق آرا قطعی در آیین دادرسی کیفری

 اصولا آرائی که از دادگاه های بدوی صادر می شوند از دیدگاه قانونگذار با ٢ وضعیت مواجه هستند ، در فرض اول غیر قابل اعتراض و قطعی محسوب شده و در فرض دوم که جنبه غالب نیز دارد ،غیر قطعی و قابل اعتراض هستند . در خصوص پذیرش حق اعتراض در وجه بین المللی بند ٥ ماده ١٤ میثاق بین المللی حقوق مدنی وسیاسی مصوب ١٦ دسامبر ١٩٦٦ (مطابق ٢٥/٩/١٣٤٥ هجری شمسی) مجمع عمومی سازمان ملل متحد مقرر میدارد : هرکس مرتکب  جرمی اعلام شود ، حق دارد که اعلام مجرمیت ومحکومیت او به وسیله یک دادگاه عالی طبق قانون مورد رسیدگی واقع شود.
قانونگذار سال ٩٢ در خصوص تجدیدنظر خواهی از آراء کیفری با وضع ماده ٤٢٧ که اشعار می دارد : آراء دادگاههای کیفری جز در موارد زیر که قطعی محسوب می شود، حسب مورد در دادگاه تجدیدنظر استان همان حوزه قضائی قابل تجدیدنظر و یا در دیوان عالی کشور قابل فرجام است ... . واضع محترم با این ماده اصل را بر غیر قطعی بودن آراء کیفری بنا نهاده است و قطعی بودن آراء کیفری را استثناء تلقی نموده است ، تغییر نگرش قانونگذار در خصوص قابلیت اعتراض یا عدم قابلیت اعتراض به آرا کیفری با تطبیق قانون سابق در همین زمینه مشخص میگردد که ، در ماده ٢٣٢ آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور کیفری مصوب ٧٨ اصل را بر قطعی بودن آرا شمرده بود و در برخی جرائم به عنوان استثنا امکان اعتراض را پیش بینی نموده بود .
این تغییر دیدگاه قانونگذاری با صراحت مواد ٤٢٧ و ٥٧٠ و ٦٤٨ قانون فوق الاشعار بیان میدارد که ، قانون جدیدالتصویب یک قانون عام می باشد و شامل تمام آرائی می شود که از دادگاه های کیفری اعم از کیفری دو، یک، انقلاب با سیستم رسیدگی وحدت یا تعدد قاضی ، نظامی یک یا دو و نظامی یک و دو زمان جنگ صادر میشود.
با مداقه در اینکه واضع محترم در صدر ماده ٤٢٧ از عبارت آراء استفاده نموده است، ناگفته پیداست که واژه آراء حکم یا قرار را در بر می گیرد لذا قانوگذار در تبصره ٢ ماده ٤٢٧ آیین دادرسی کیفری منظور و مقصود خود را از آرا بدین شکل اظهار نموده است که : آراء قابل تجدیدنظر اعم از محکومیت، برائت، یا قرارهای منع و موقوفی تعقیب، اناطه و تعویق صدور حکم است. قرار رد درخواست واخواهی یا تجدیدنظرخواهی، درصورتی مشمول این حکم است که رأی راجع به اصل دعوی، قابل تجدیدنظر خواهی باشد.
در بررسی آرا قطعی ، بدوا باید بیان نمود که چه آرائی قطعی محسوب میشوند و سپس اقدام به شمارش قانونی آن ها نمود .
منظور قانوگذار از آرا قطعی در ماده ٤٩٠ آیین دادرسی کیفری بیان گردیده است که عبارتند از :
الف- رأی قطعی که دادگاه نخستین صادر می کند.
ب- رأیی که در مهلت قانونی نسبت به آن واخواهی یا درخواست تجدیدنظر یا فرجام نشده باشد یا درخواست تجدیدنظر یا فرجام آن رد شده باشد.
پ- رأیی که مرجع تجدیدنظر آن را تأیید یا پس از نقض رأی نخستین صادر کرده باشد.

منبع : دیده بان هشتم